Với không ít bạn trẻ, nghề hướng dẫn viên (HDV) du lịch hội tụ nhiều điểm đáng mơ ước: Thu nhập cao, giao tiếp rộng, được đi du lịch không mất tiền… Tuy vậy đằng sau những lợi thế đó, các HDV phải đối mặt với vô số hiểm nguy cạm bẫy…
Có một thực tế đáng buồn là không ít HDV nữ khi tác nghiệp đã bị choáng ngợp trước sự hào phóng của khách và dần dần trở thành… gái bao. Vốn có vẻ ngoài ưa nhìn với nước da trắng hồng và vóc dáng cân đối, ngay sau khi tốt nghiệp ĐH, Lê Thanh H đã được khá nhiều công ty du lịch mời gọi về làm HDV.
Với nhiều nữ sinh viên, những chuyến đi tour từ 5 – 7 ngày có giá hàng nghìn USD đã làm họ lóa mắt. Do số tiền kiếm được quá lớn và dễ dàng nên tâm lý chung của các HDV nữ này là “đằng nào thì tay đã nhúng chàm nên không thể dừng lại”. Tuy nhiên, để moi được tiền của khách cũng không đơn giản. Không ít cô gái sau khi “phục vụ tận tình” các vị khách sộp một đi không trở lại, thậm chí còn rước bệnh vào người. Còn đối với các HDV nam, khi tham gia các tour ở nước ngoài, không ít người do hám lợi đã buôn lậu. Không chỉ có vậy, tại một số địa phương thời gian qua đã xảy ra thực trạng HDV… ăn bớt cơm của khách. Thay vì đặt mỗi người một suất ăn, các HDV đã tự ý giảm số lượng các suất ăn xuống để thu lợi. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng mà còn làm giảm uy tín của các công ty lữ hành.
Về tình trạng trên, ông Lê Thế Cường – Giám đốc một công ty du lịch ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội chia sẻ: “Khi quyết định làm HDV, các bạn trẻ đã chấp nhận làm việc trong một môi trường vô cùng phức tạp với vô số cạm bẫy. Ngay cả những cô gái trong sáng, kiên định nhất cũng khó nói lời từ chối trước những số tiền hay món quà đắt giá. Tuy vậy, vẫn còn nhiều HDV có bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng, kiếm tiền bằng sức lao động chân chính. Sự tận tâm với nghề của họ không chỉ góp phần thúc đẩy sự phát triển của du lịch Việt Nam mà còn khiến cho bạn bè thế giới phải thán phục và ngưỡng mộ”…
… đến người nước ngoài làm HDV “chui”
Hiện nay, một số ngoại ngữ hiếm như Nhật, Thái, Đức, Tây Ban Nha, Ý, Hàn Quốc… rất thiếu HDV du lịch. Theo Luật Du lịch, HDV phải tốt nghiệp đại học, có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ du lịch mới được cấp thẻ HDV. Quy định này nhằm giúp cơ quan chức năng kiểm soát chặt chẽ chất lượng nhân lực du lịch nhưng cũng dẫn đến việc nhiều HDV hoạt động “chui”. Có thể nói, hiện tại, HDV tiếng Hàn Quốc thiếu nghiêm trọng nhất do lượng khách du lịch người Hàn Quốc đến Việt Nam tăng mạnh. Do đó, một số doanh nghiệp lữ hành đã sử dụng HDV người Hàn Quốc (dù họ rất yếu về kiến thức văn hóa, lịch sử Việt Nam) hoặc tuyển những CTV biết tiếng Hàn Quốc để làm HDV. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng tại một số điểm du lịch, chúng ta có thể bắt gặp HDV Hàn Quốc đưa đoàn khách ngoại tham quan, thản nhiên hướng dẫn cho khách.
Không chỉ có HDV người Hàn Quốc, một số HDV người Trung Quốc và một số nước khác tới Việt Nam để… hướng dẫn du lịch. Về tình trạng này, một đại diện của Tổng cục Du lịch Việt Nam cho biết: “Hiện có hai kiểu HDV nước ngoài tồn tại ở Việt Nam: HDV được các công ty du lịch nước ngoài thuê để dẫn đoàn, có HDV người Việt đi kèm hoặc các HDV ngoại trước đây sang làm thuê, sau một thời gian quen đường đi nước bước đã ở lại Việt Nam tự tổ chức tour. Đối tượng thứ hai này thường tổ chức tour khép kín không thông qua công ty trong nước nên giá tour thường rẻ hơn, thu hút được khách du lịch nhưng lại không chịu đóng thuế. Điều này gây thiệt hại không nhỏ về kinh tế cho Nhà nước, khiến môi trường kinh doanh du lịch ngày càng lộn xộn. Bên cạnh đó, điều đặc biệt nguy hại là khi HDV nước ngoài hướng dẫn cho khách với lượng thông tin không đầy đủ về đất nước và con người Việt Nam, họ có thể gây hiểu lầm, làm méo mó hình ảnh của đất nước trong mắt du khách”.
Do các quy định về HDV quốc tế hiện nay khá chặt chẽ nên thời gian qua, một số doanh nghiệp đã sử dụng HDV biết các loại ngoại ngữ hiếm chưa tốt nghiệp đại học, chỉ được bồi dưỡng qua ở các cơ sở đào tạo về nghiệp vụ, thậm chí có HDV chỉ là công nhân, kỹ thuật viên đã từng lao động, học tập ở nước ngoài. Để đội ngũ HDV du lịch quốc tế Việt Nam nhanh chóng được bổ sung về số lượng, cải thiện về chất lượng, nhất là với các ngôn ngữ ít thông dụng, trong thời gian tới, cơ quan chức năng nên mở rộng điều kiện cấp thẻ hướng dẫn du lịch quốc tế, tăng chế độ đãi ngộ đối với các HDV Việt Nam. Có như vậy, tình trạng HDV du lịch vi phạm pháp luật, người nước ngoài làm HDV “chui” tại Việt Nam mới được giải quyết triệt để.